मुख्य सामग्रीवर वगळा

Science Aptitude Test

एक यार्ड म्हणजे नेमकं काय आणि किती?

यार्ड हे लांबी मोजण्याचे एक एकक आहे जे इंग्लंडमध्ये जास्त प्रमाणात वापरले जाते. हे एकक वापरण्याची नेमकी सुरूवात कधी झाली ते सांगता नसलं तरी ती इंग्लंडमध्येच झाली हे नक्की. याबाबत एक गोष्ट प्रसिध्द आहे. अगदी सुरुवातीच्या काळापासून लांबी-रुंदी मोजण्यासाठी हातांचा, पायांचा, बोटांचा वापर होत आलेला आहे. अगदी सुरुवातीच्या काळापासून माणसाच्या कमरेचं माप म्हणजेच एक यार्ड असं मानलं जात असे पण प्रत्येकाच्या कमरेचं माप वेगळं असतं, मग कुणाच्या कमरेचं माप मोजायचे? 
इसवी सनाच्या बाराव्या शतकात एक यार्ड म्हणजे नेमकं किती हा प्रश्र्न पुढे आला त्यावेळी राजा पहिला हेन्री हा इंग्लंडवर राज्य करीत होता. त्याने असं जाहीर केलं की त्याच्या नाकाच्या शेंड्यापासून नाकासमोर सरळ धरलेल्या हाताच्या अंगठ्यापर्यंंतच्या अंतराएवढे माप म्हणजेच एक यार्ड होय. ही पध्दत साधारण सहाशे वर्षे वापरली गेली.
पुढे 1866 पासून लंडनमधील ट्राफल्गार चौकातील कास्याच्या पट्टीच्या लांबी वरून एक यार्ड अंतर मोजले जाते.
अमेरिकेत एक यार्ड म्हणजे 0.9144 मीटर तर आपल्याकडे एक यार्ड म्हणजे 91.44 सेंटीमीटर म्हणजे साधारणपणे तीन फूट मानले जाते.

टिप्पण्या

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

नील्स बोर- जन्मदिवस- ७ ऑक्टोबर १८८५.

नील्स बोर हे एक डेन्मार्कचे भौतिकशास्त्रज्ञ होते ज्यांनी अणुसंरचना आणि पुंजवाद समजून घेण्यासाठी मूलभूत योगदान दिले, ज्यासाठी त्यांना १९२२ साली भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले. बोर हे एक तत्त्वज्ञ आणि वैज्ञानिक संशोधनाचे प्रवर्तकही होते. संशोधन बोर यांनी अणूचे एक नवीन प्रारूप मांडले, ज्यात त्यांनी अणुकेंद्रकाभोवती फिरणारे इलेक्ट्रॉन हे एकाच नव्हे तर अनेक कक्षांतून फिरतात आणि प्रत्येक कक्षेसाठी ठराविक ऊर्जापातळी असते. ज्या इलेक्ट्रॉनची ऊर्जा जास्त तो केंद्रकापासून लांबच्या कक्षेमध्ये तर ज्या इलेक्ट्रॉनची ऊर्जा कमी तो केंद्रकाजवळच्या कक्षेमध्ये. या कक्षांची ऊर्जापातळी मात्र स्थिर असते आणि एखाद्या इलेक्ट्रॉनला ठराविक ऊर्जा मिळाली की तो बाहेरच्या कक्षेत ऊडी मारतो किंवा त्याची ठराविक ऊर्जा कमी झाली की आतल्या कक्षेत उडी मारतो.  घरातील गॅसच्या शेगडीच्या निळ्या ज्योतीमध्ये मिठाचे (सोडिअम क्लोराइडचे) कण टाकल्यावर  त्या क्षणी त्या जागी पिवळी ठिणगी दिसते. पाण्यात  सोडिअम धातूचा तुकडा टाकला असता तो पेटून  पिवळी ज्योत दिसते. रस्त्यावरील सोडिअम व्हेपर  दिव्यांमधूनही त्याच पिवळ्या रंगाचा प्रका

मिलेटसचा थेल्स

इसवी सनाच्या पाचव्या सहाव्या शतकात एका वर्षी ग्रीसमधील अथेन्स शहराच्या सुमारे तीनशे किलोमीटर अंतरावरील मिलेटस या शहरात एक अजब घटना घडली होती. त्या वर्षी जोरदार पाऊस झाल्याने खूप मोठ्या प्रमाणावर ऑलिव्हचे उत्पादन  झाले होते. या फळांपासून तेल निघत असल्याने व ते घरगुती वापरात येत असल्याने त्या प्रदेशात तेलघाणींचा  व्यवसाय प्रचलित होता. या वर्षी शेतकरी खूप आनंदात होते, खूप वर्षांनंतर एवढे पीक आले आणि आता फक्त तेल काढून ते बाजारात न्यायचे होते. तेल काढण्यासाठी जेव्हा ते आपले आपले उत्पादन घेऊन घाणींच्या मालकांकडे गेले तेव्हा हताशपणे सर्व मालकांनी त्यांना थेल्सकडे जायला सांगितले. थेल्स हा मिलेटस शहरातील स्वतःच्या ज्ञानाचा व्यवहारात उपयोग करून घेणारा प्रसिद्ध व्यक्ती होता. हिवाळ्यातच आपल्या निसर्ग निरीक्षणाने या वर्षीच्या पर्जन्याचा कयास त्याने बांधला आणि मिलेटस शहरातील सर्व तेलघाणी त्याने खूप कमी किमतीत भाडेतत्वावर विकत घेतल्या. आता मालकांना घाणींच्या वापरासाठी तो म्हणेल त्या किमतीला त्या परत घ्याव्या लागणार होत्या आणि यातून थेल्सला बराच पैसा मिळणार होता.   (या थेल्सबद्दल बरेच किस्से

विज्ञान रंजन स्पर्धा 2023 (प्रश्नावली)