मुख्य सामग्रीवर वगळा

Science Aptitude Test

राष्ट्रीय विज्ञान दिन

28 फेब्रुवारी हा राष्ट्रीय विज्ञान दिन म्हणून साजरा केला जातो. 1986 साली राष्ट्रीय विज्ञान व तंत्रज्ञान दळणवळण परिषदेच्या सुचनेवरून भारत सरकारने सर सी. व्ही. रामन यांच्या संशोधन प्रकल्प सादरीकरणाच्या सन्मानार्थ हा दिवस राष्ट्रीय विज्ञान दिन म्हणून साजरा करण्याचे जाहीर केले. 1987 साली परिषदेतर्फे विज्ञान संवाद व विज्ञान प्रसारासाठी कार्य करणाऱ्या व्यक्तींना राष्ट्रीय विज्ञान प्रसार पुरस्कार जाहीर केले. तेव्हापासून दरवर्षी समाजामध्ये दैनंदिन जीवनातील विज्ञानाचे महत्त्व रूजणे, वैज्ञानिक दृष्टिकोनाचा प्रसार होणे, मानवी कल्याणासाठी विज्ञान क्षेत्रात घडणाऱ्या घडामोडी, वैज्ञानिकांचे प्रयत्न, धडपड व त्यांचे शोध यांच्या प्रदर्शनासाठी तसेच विज्ञान व तंत्रज्ञान क्षेत्रातील नवं तंत्रज्ञान व नवीन आव्हाने यांची चर्चा करण्यासाठी, विज्ञानाधिष्ठित समाजनिर्मिती आणि त्याचबरोबर विज्ञान प्रसार व प्रचारासाठी विज्ञान दिन साजरा केला जातो. 
दरवर्षी एखाद्या विशिष्ट विषयाला धरून  सार्वजनिक व्याख्याने, रेडिओ, टीव्हीवर विविध कार्यक्रम, विज्ञान विषयक चित्रपट, विज्ञान प्रदर्शनं, वाद विवाद स्पर्धा, प्रश्नमंजुषा स्पर्धा, प्रकल्प स्पर्धा अशा अनेक माध्यमांतून विज्ञान दिन साजरा केला जातो. 2020 साली या दिवसाचा विषय होता 'विज्ञान क्षेत्रातील महिला'. युनेस्कोच्या सांख्यिकी संस्थेनुसार जगातील संशोधकांमध्ये महिलांची संख्या तीस टक्‍क्‍यांपेक्षाही कमी आहे, भारतात हा आकडा 14 टक्‍क्‍यांपेक्षाही कमी येतो. 1901 सालापासून प्रदान 923 नोबेल पारितोषिक विजेत्यांपैकी महिला फक्त 48 आहेत. 

टिप्पण्या

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

नील्स बोर- जन्मदिवस- ७ ऑक्टोबर १८८५.

नील्स बोर हे एक डेन्मार्कचे भौतिकशास्त्रज्ञ होते ज्यांनी अणुसंरचना आणि पुंजवाद समजून घेण्यासाठी मूलभूत योगदान दिले, ज्यासाठी त्यांना १९२२ साली भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले. बोर हे एक तत्त्वज्ञ आणि वैज्ञानिक संशोधनाचे प्रवर्तकही होते. संशोधन बोर यांनी अणूचे एक नवीन प्रारूप मांडले, ज्यात त्यांनी अणुकेंद्रकाभोवती फिरणारे इलेक्ट्रॉन हे एकाच नव्हे तर अनेक कक्षांतून फिरतात आणि प्रत्येक कक्षेसाठी ठराविक ऊर्जापातळी असते. ज्या इलेक्ट्रॉनची ऊर्जा जास्त तो केंद्रकापासून लांबच्या कक्षेमध्ये तर ज्या इलेक्ट्रॉनची ऊर्जा कमी तो केंद्रकाजवळच्या कक्षेमध्ये. या कक्षांची ऊर्जापातळी मात्र स्थिर असते आणि एखाद्या इलेक्ट्रॉनला ठराविक ऊर्जा मिळाली की तो बाहेरच्या कक्षेत ऊडी मारतो किंवा त्याची ठराविक ऊर्जा कमी झाली की आतल्या कक्षेत उडी मारतो.  घरातील गॅसच्या शेगडीच्या निळ्या ज्योतीमध्ये मिठाचे (सोडिअम क्लोराइडचे) कण टाकल्यावर  त्या क्षणी त्या जागी पिवळी ठिणगी दिसते. पाण्यात  सोडिअम धातूचा तुकडा टाकला असता तो पेटून  पिवळी ज्योत दिसते. रस्त्यावरील सोडिअम व्हेपर  दिव्यांमधूनही त्...

मिलेटसचा थेल्स

इसवी सनाच्या पाचव्या सहाव्या शतकात एका वर्षी ग्रीसमधील अथेन्स शहराच्या सुमारे तीनशे किलोमीटर अंतरावरील मिलेटस या शहरात एक अजब घटना घडली होती. त्या वर्षी जोरदार पाऊस झाल्याने खूप मोठ्या प्रमाणावर ऑलिव्हचे उत्पादन  झाले होते. या फळांपासून तेल निघत असल्याने व ते घरगुती वापरात येत असल्याने त्या प्रदेशात तेलघाणींचा  व्यवसाय प्रचलित होता. या वर्षी शेतकरी खूप आनंदात होते, खूप वर्षांनंतर एवढे पीक आले आणि आता फक्त तेल काढून ते बाजारात न्यायचे होते. तेल काढण्यासाठी जेव्हा ते आपले आपले उत्पादन घेऊन घाणींच्या मालकांकडे गेले तेव्हा हताशपणे सर्व मालकांनी त्यांना थेल्सकडे जायला सांगितले. थेल्स हा मिलेटस शहरातील स्वतःच्या ज्ञानाचा व्यवहारात उपयोग करून घेणारा प्रसिद्ध व्यक्ती होता. हिवाळ्यातच आपल्या निसर्ग निरीक्षणाने या वर्षीच्या पर्जन्याचा कयास त्याने बांधला आणि मिलेटस शहरातील सर्व तेलघाणी त्याने खूप कमी किमतीत भाडेतत्वावर विकत घेतल्या. आता मालकांना घाणींच्या वापरासाठी तो म्हणेल त्या किमतीला त्या परत घ्याव्या लागणार होत्या आणि यातून थेल्सला बराच पैसा मिळणार होता.   (या थेल्सबद्...

विज्ञान रंजन स्पर्धा 2023 (प्रश्नावली)